استوکیومتری؛ روابط کمی در واکنش های شیمیایی

اهداف درس:

شرح:

استوکیومتری، قسمتی از علم شیمی است که به معنای سنجش مقدار عنصر می باشد، در استوکیومتری، ما با مقدار عنصرها در ترکیب های متفاوتی سر و کار داریم. در واقع ارتباط کمی بین مقدار مواد شرکت کننده در واکنش های شیمیایی (واکنش دهنده ها و فراورده ها) می باشد.

استوکیومتری همواره بر مبنای مول بیان می شود. دقت شود که در محاسبات استوکیومتری باید ازمعادله ی موازنه شده واکنش استفاده شود؛ در معادله ی موازنه شده واکنش، علاوه بر نمایش فرمول شیمیایی واکنش دهنده ها و فراورده ها، نسبتی را که مواد متناسب با آن در واکنش شرکت دارند نیز بیان می شود.

در این قسمت، خوب است که به یادآوری برخی از مفاهیم بپردازیم.

تعریف مول: به تعداد 10²³ × 022/6 ذره از هر چیز (اتم، مولکول، کاتیون، آنیون)، یک مول گفته می شود که این عدد توسط آووگادرو به علم شیمی معرفی شده و به نام خود او معروف است و آن را با نماد خلاصه mol نمایش می دهند.

جرم اتمی یا اتم گرم: جرم یک مول اتم از هر عنصر که بر حسب گرم بیان می شود. به عبارت دیگر می توان گفت که اتم گرم، جرم اتمی هر عنصر بر حسب گرم می باشد که واحد اندازه گیری آن  gr/mol  می باشد.

جرم مولکولی یا مولکول گرم: به طور خلاصه می توان گفت که جرم یک مول از مولکول هر ماده که بر حسب گرم ارائه می شود و یا جرم مولکولی بر حسب گرم می باشد.

تذکر: برای به دست آوردن جرم مولکولی (جرم مولی) هر ماده، می بایستی جرم اتمی، تک تک اتم هایی که در آن ترکیب به کار رفته است، با هم جمع زده شود.

مثال) جرم مولکولی ترکیبAL₂(SO₄)₃   را محاسبه کنید.

با توجه به جدول مندلیف، جرم اتمی تک تک اتم های موجود در ترکیب را می یابیم.

AL =27                             S=32                      O=16

AL₂(SO₄)₃=2×27+3×(32+4×16)=342 gr/mol

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه و تنظیم: نوربخش